Digambar Raut

   आपल्या व आपल्या कुटुंबाच्या चरितार्थासाठी कोणतीच ददात नसतांना, स्वतःला, शिक्षणामुळे नोकरी वा व्यवसायात पैसा मिळवण्याची उत्तम संधी असूनही, अंधश्रद्धा व अज्ञानाने घेरलेल्या समाज बांधवासाठी आपण काहीतरी केले पाहिजे,नव्हे ते  आपले कर्तव्य आहे असे मानून  पिताश्रींनी दिलेला समाजसेवेचा वारसा पुढे चालविणे हे आपले जीवनातील ध्येय ठरवून, त्याप्रमाणे,आयुष्यभर वाटचाल करतांना, प्रसंगी कुठे दुर्लक्ष झाले, व्यवसायात नुकसान झाले, कामाचे श्रेय नाही मिळाले, तरीसुद्धा आपल्या ध्येय पथावरून विचलित न होता, हाती घेतलेले समाजसेवा व्रत न सोडता, 91 वर्षाचे दीर्घायुष्य सार्थकी लावणाऱ्या माननीय कैलासवासी चिंतामणराव वर्तक उर्फ अण्णा व ज्या पित्या कडून हा सचोटी व  समाजसेवेचा वारसा अण्णांना मिळाला त्या पिताश्री बळवंतराव वर्तक या पिता-पुत्रांच्या जोडीविषयी मी आज लिहणार आहे!

 व्यक्तीची श्रीमंती समाजात भलेही पैशावरून मोजली जात असेल पण समाजाची श्रीमंती  चित्र नृत्य नाट्य शिल्प कवी लेखक अशा विविध सांस्कृतिक क्षेत्रांचा विचार करून व अशा क्षेत्रातील त्या समाजात जन्मलेल्या प्रतिभावंतांची

        देखणे रूप, रुबाबदार व्यक्तिमत्व आणि याच्याच जोडीला भावस्पर्शी बोलणे असा दुर्मिळ त्रिवेणी संगम असलेले, सामाजिक, राजकीय व कलाक्रिडा क्षेत्रातील एक कार्यकर्ता म्हणून सतीश नाना वर्तक एक देवदुर्लभ असे गृहस्थ होते. आमच्या सो. क्ष. समाजातच नव्हे तर ज्या ज्या विविध क्षेत्रात त्यांनी काम केले त्या सर्वांनाच ते हवेहवेसे वाटत होते.   

एम डी लोटलीकर’ हे नाव त्याकाळी सबंध हिंदुस्थानातच नव्हे तर परदेशातही ल्यूब-क्षेत्रातील एक खणखणीत वाजणारे नाणे होते. श्री मनोहर डी लोटलीकर म्हणजे एक अफलातून व्यक्तिमत्व. कुशाग्र  बुद्धिमत्ता व परोपकारी सहृदयता याचे मनोहरी मिश्रण! त्यांच्या वेळी मॅट्रिक परीक्षेत गुणवत्ता यादीत आले होते. ही गुणवत्ता त्यांनी आपल्या बी इ इंजीनियरिंग पदवी या पदवी परीक्षेपर्यंत कायम टिकविणे त्यांची ही हुशारी पाहूनच त्यावेळची प्रख्यात अमेरिकन कंपनी स्टॅंनव्हॅकने  अमेरिकेतूनच त्यांना आपल्या भारतातील आस्थापनासाठी निवड केली.

केवळ सो. क्ष. समाजच नव्हे तर महाराष्ट्रातील अनेक सामाजिक राजकीय शैक्षणिक संस्थांच्या स्थापनेमध्ये, आणि त्यांच्या सर्वांगीण प्रगतीसाठी आयुष्यभर कार्यरत असलेले एक तेजस्वी विलक्षण व्यक्तिमत्व म्हणजे आदरणीय भाऊसाहेब वर्तक होतं. विरार ग्रामपंचायतच्या सरपंचाची जबाबदारी घेतल्यापासून ते पुढे सुमारे तीन दशकाहून अधिक काळ महाराष्ट्राच्या राजकारणात राहिलेल्या भाऊसाहेबांनी राज्याच्या कॅबिनेट मंत्री पदापर्यंत अनेक पदे समर्थपणे भूषविताना राज्य सरकारमध्येही कर्तुत्वाने राजकारणावरही आपला ठसा उमटविला.

  आयुष्य मोठं असो अथवा लहान, मानवी जीवन ही एक संधी मानून  या संधीच तुम्ही सोन करा. तुमच्या अल्प आयुष्याचेही सोने होईल.  समुद्र हा सर्वांसाठी सारखाच. काहीजण त्यातून मोती काढतात, काहीजण

आपल्या नेत्याच्या निष्ठेपाई ब्रिटिश सरकारने देऊ केलेली उच्च पदाची नोकरी झुगारून देऊन स्वदेशाभिमान जागविणारा असा हा नेता आमच्या सोमवंशी क्षत्रिय समाजाचा मुकुटमणी होता.

    प्रेयस म्हणजे जे शरीराला सुख देते ते आणि श्रेयस म्हणजे जे शरीराच्याही पलीकडचे असते, त्यामुळे मनाला समाधान मिळते ते असा ढोबळ अर्थ सांगितला गेला आहे. मानवी जीवनात संततीच्या आगमनानंतर पती-पत्नीच्या

      “सर्व  समाज सुखी झाला पाहिजे. स्वातंत्र्य समता व बंधुभाव सर्वत्र उत्पन्न झाला पाहिजे. दास्यत्व व गुलामी पार नाहीशी झाली पाहिजे. प्रजा जेव्हा आपल्या समाज धर्मापासून व राष्ट्रधर्मापासून च्यूत होते त्यावेळी स्वतंत्र असलेली